Nguyên nhân và kết quả
- Các khái niệm
Nguyên nhân là phạm trù dùng để chỉ sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật, hiện tượng, hoặc giữa các sự vật, hiện tượng với nhau tạo ra sự biến đổi nhất định. Kết quả là phạm trù dùng để chỉ những biến đổi xuất hiện do sự tác động giữa các mặt, các yếu tố trong một sự vật, hiện tượng hoặc giữa các sự vật, hiện tượng.
- Mối quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả biểu hiện mối quan hệ khách quan của sự vật, hiện tượng, cụ thể như sau:
+ Nguyên nhân sinh ra kết quả, nên nguyên nhân luôn có trước kết quả, còn kết quả chỉ xuất hiện sau khi đã có nguyên nhân tác động.
+ Mối quan hệ nhân - quả có tính phức tạp: một nguyên nhân sinh ra một hoặc nhiều kết quả; nhiều nguyên nhân sinh ra một hoặc nhiều kết quả[1].
+ Nguyên nhân và kết quả có thể thay đổi vị trí cho nhau. Điều này có nghĩa là: một sự vật, hiện tượng nào đó trong mối quan hệ này là nguyên nhân thì trong mối quan hệ khác, nó lại là kết quả và ngược lại.
+ Kết quả có khả năng tác động trở lại nguyên nhân theo hướng tích cực hoặc tiêu cực.
- Ý nghĩa phương pháp luận: mối liên hệ nhân - quả có tính khách quan, phổ biến, nghĩa là nhiệm vụ của nhận thức khoa học là phải tìm ra được nguyên nhân khách quan, tất yếu của những sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội và tư duy để giải thích và cải biến được hiện tượng đó. Mối liên hệ nhân - quả có tính phức tạp, đa dạng nên cần phân biệt chính xác các loại nguyên nhân để có phương pháp giải quyết cho phù hợp. Một nguyên nhân có thể có nhiều kết quả và ngược lại, nên trong nhận thức và hoạt động thực tiễn phải có quan điểm toàn diện và quan điểm lịch sử - cụ thể để giải quyết và ứng dụng nó.
[1] Nếu các nguyên nhân tác động cùng chiều nhau, chúng sẽ ảnh hưởng đến sự hình thành kết quả nhanh hơn; Nếu các nguyên nhân tác động ngược chiều nhau, chúng sẽ làm suy yếu lẫn nhau và ngăn chặn sự xuất hiện của kết quả
-----
Nguồn: Mai K Đa, Bùi Quang Hưng (2023), Triết học Mác – Lênin: một tóm tắt rất ngắn gọn. Tài liệu hỗ trợ học tập - Lưu hành nội bộ. Url: http://www.elibrary.vn/p/triet-hoc-mac-lenin-tom-tat.html
e-LECTURER.vn
Blog chia sẻ tài liệu hữu ích cho giảng viên, sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh!
0 Nhận xét